Jest to gatunek gada z rodziny aligatorowatych.
Długość ciała co najmniej 4 m.
Kajman czarny występuje w Ameryce Południowej: Boliwia, Brazylia, Kolumbia, Ekwador, Gujana Francuska, Gujana, Peru, Wenezuela (prawdopodobnie). Szacowana dzika populacja wynosi: od 25,000 do 50,000 osobników.
Uważany za największego przedstawiciela aligatorowatych. Ciemno ubarwiony. Na dolnej szczęce szare paski, które u starszych osobników stają się brązowe. Na bokach ciała jasno-żółte lub białe paski, bardziej wyraziste u młodych zwierząt. Wyglądem odbiega od pozostałych kajmanów, szczególnie czaszka, która ma wyraźnie większe oczy i stosunkowo węższy pysk. Podobnie jak u innych ma kostny twór rozszerzający od oczu w dół pyska.
Gad ten jest słodkowodny. Rzeki i strumienie o spokojnym nurcie, jeziora i zalewowe obszary podczas pory deszczowej.
Kajman czarny zjada ryby i inne wodne kręgowce, w tym duże kapibary.
Podczas pory suchej samica buduje gniazdo w kształcie kopca o średnicy ok. 1,5 m, do którego składa od 30 do 65 jaj. Gniazda mogą być usytuowane zarówno w ukrytym jak i otwartym miejscu, często w pobliżu gniazd innych samic. Samica pozostaje w pobliżu gniazda. Kiedy młode mają się wylęgać samica odgrzebuje gniazdo i pomaga młodym wydostać się z niego. Okres inkubacji trwa pomiędzy 42 a 90 dni i zbiega się z początkiem pory deszczowej.
Kajman czarny jest bliski zagrożenia wyginięciem.