Grzebiuszka ziemna

Grzebiuszka ziemna, zwana również często huczkiem, jest niewielkim zwierzęciem dochodzącym do 8 cm długości. Ciało jej jest krępe, ale kształtne, głowa krótka, wyraźnie oddzielona od tułowia, oczy wypukłe mają pionową źrenicę. Głowa jest silnie sklepiona w części ciemieniowej, pysk jest krótki i zaokrąglony. U nasady pierwszego palca tylnych nóg występuje u tego gatunku bardzo duża, silna, sierpowata. rogowa narośl, służąca do zagrzebywania się w ziemi. Skóra grzebiuszki jest gładka, na ciemieniu ściśle przyrośnięta do chropowatej powierzchni kości.

Ubarwienie grzbietu jest plamiste, jasnobrązowe lub kawowe, urozmaicone licznymi, czerwonymi kropkami. Obie pici są ubarwione identycznie. U gatunku tego nie występuje ubarwienie godowe.

Grzebiuszka zamieszkuje tereny o lekkiej, piaszczystej glebie. Prowadzi ukryty tryb życia w norach, które sama wygrzebuje w miękkiej ziemi; wykorzystuje też korytarze kretów i gryzoni. Na łowy wychodzi nocą. Żywi się dżdżownicami i stawonogami. Spłoszona zagrzebuje się szybko w ziemi w przeciągu kilku minut, niknąc z oczu swego prześladowcy. Szczególnie aktywna jest w ciepłe, bezwietrzne noce w okresie letnim. Można ją wtedy spotkać na rżyskach i przy piaszczystych drogach. Jest to płaz nadzwyczaj ostrożny, gdyż nawet w czasie bardzo krótkiego (około tygodniowego) przebywania w wodzie w okresie godowym, trzyma się dna zbiorników i wypływa jedynie dla zaczerpnięcia powietrza, wybierając na ten cel ich bardziej zarośnięte części. Samiec wydaje charakterystyczny, głęboki, bulgoczący głos, przypominający stłumione pohukiwania dochodzące z dna zbiornika wodnego, a słyszane z bardzo bliskiej odległości. U przedstawicieli tego gatunku glos wydają również samice, co jest zjawiskiem wyjątkowym wśród naszych płazów. Chociaż grzebiuszki odzywają się przeważnie wieczorami i w ciągu nocy, można je niekiedy słyszeć i w czasie dnia.

Pora godowa przypada na okres od marca do maja i wiąże się zwykle z nasileniem opadów atmosferycznych. Samica składa skrzek w postaci nieregularnych, krótkich sznurów, które przyczepia do liści roślin. Bardzo charakterystyczne są ogromne kijanki omawianego gatunku. Dochodzą one do 17 cm długości, przekraczając znacznie rozmiary dorosłych, przeobrażonych osobników. Rozwój kijanek trwa stosunkowo długi okres czasu, bo od trzech do pięciu miesięcy, przedłużając się niekiedy na rok następny. Młode kijanki odżywiają się filtratem zawiesiny organicznej, duże są drapieżne i polują na larwy owadów, skorupiaki, a nawet kijanki innych żab.

Grzebiuszka ziemna jest formą środkowo-wschodnio-europejską. Zamieszkuje obszar położony od Uralu i Jeziora Aralskiego po Paryż, na południu po północną część Półwyspu Bałkańskiego.

W Polsce żyje grzebiuszka na całym niżu. W okolicach pagórkowatych jest rzadsza, wyjątkowo dochodzi do wysokości 400 m npm.

Z dwóch ras geograficznych omawianego gatunku w Polsce żyją przedstawiciele rasy nominalnej (P. f. fuscus (Laurenti)).

Grzebiuszka nasza jest przedstawicielem bardzo starego rodu płazów bezogonowych. Najstarsi jej krewni znani są z młodszego trzeciorzędu Mongolii. W Europie liczne, podobne do współczesnych, grzebiuszki żyły w miocenie. W Polsce szczątki grzebiuszek występują w wielkich ilościach w materiałach z pliocenu, znanych odkrywek w Wężach i Rębielicach Królewskich. Razem z nimi znaleziono też szczątki drugiej formy, podobnej bardzo do współczesnej grzebiuszki bałkańskiej (P. syriacus balcanicus Karaman). Tak więc grzebiuszki możemy uważać za stare, reliktowe formy typowych przedstawicieli starej fauny stepowej.

 Grzebiuszka ziemna
Grzebiuszka ziemna

1 Comment

  1. Aleksandra

    Ale śliczna żabka, i nazwa też jest bardzo fajna:)

    Reply

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *