Biegus zmienny zamieszkuje szeroki pas wybrzeży północnoeuropej- skich, północnoazjatyckich i Ameryki Płn. Gnieździ się przede wszystkim w tundrze i na Wyspach Brytyjskich oraz w bardziej na południe położonych częściach Europy. Na gniazdowanie wybiera podmokłe łąki, ale w Skandynawii można go spotkać w górach, w piętrze alpejskim.
Na tereny lęgowe powraca od końca marca do maja. Zaraz po powrocie samiec zaczyna się nad wybranym rewirem kręcić w nierównym locie lub siada na jakimś podwyższeniu i zaczyna niskie trele. Od czasu do czasu zrywa się do pionowego lotu i spada z powrotem. Przygotowuje on parę gniazd dla swej towarzyszki życia, z których ona wybiera najlepsze i wyściela je trawą, mchem i liśćmi.
Gniazdo jest dobrze schowane wśród roślin. Zniesienie liczy normalnie 4 jaja bardzo rozmaicie ubarwione. Wysiadują je oboje rodzice przez 20?23 dni, oboje też zajmują się pisklętami. Często obserwowano ?adoptowanie” piskląt obcych przez ptaki mające już własne potomstwo, jak również przez takie, które są go pozbawione. Zdarza się również, że samica porzuca przedwcześnie swe młode i odlatuje nie czekając na nie.
Odloty rozpoczynają się od końca lipca i ciągną do października. Na Wyspach Brytyjskich biegus zmienny jest osiadły. Inne populacje zimują nad Morzem Śródziemnym lub w Afryce równikowej. Zbierają się tam ogromne stada, liczące tysiące ptaków. Biegus zmienny żywi się drobnymi bezkręgowcami, zjada też zielone części roślin.
Biegus zmienny jest wielkości szpaka. Ma lekko zakrzywiony ku dołowi dziób, który jest dłuższy od głowy. W upierzeniu godowym samiec i samica mają grzbiet rudobrązowy, usiany ciemnobrązowymi kropkami. Na białym brzuchu znajduje się duża czarna plama, utrzymująca się aż do jesieni. Upierzenie spoczynkowe jest szarobrązowe, z ciemniejszymi plamkami na grzbiecie, na brzuchu białe w ciemne podłużne prążki.
W locie widoczny jest biały pas przez skrzydła i białe obrzeżenie kupra. Sterówki są szarobrązowe, białe u nasady; środkowa para piór jest nieco dłuższa. Stada biegusów niekiedy wykonują w locie gwałtowne zwroty. Młode mają brzuchy szarożółte, podłużnie prążkowane z przodu, poprzecznie ? z tyłu. Puch piskląt jest jasnożółty z czarnymi pasami i rzędami jasnych kropek. Zaniepokojone lub w locie ptaki te wydają klekoczące ?tirr” podczas toków chrapliwe ?trur ur ir”.
Biegus zmienny
