Dzierzba czarnoczelna występuje na terenie otwartym, rzadko porośniętym drzewami lub grupami drzew, na brzegach pól, w sadach i na skrajach lasów. Jest ptakiem wędrownym. Miejsca lęgowe opuszcza w sierpniu.
Ptak ten zimuje w Afryce, głównie na terenach położonych na południe od równika. Do miejsc lęgowych powraca w maju. Okres lęgowy trwa od maja do czerwca. Do założenia gniazda wybiera wysokie drzewa, często topole.
Gniazda zakłada często 10 m nad ziemią, blisko pnia lub u nasady grubej gałęzi. Jest ono stosunkowo duże, zbudowane z gałązek, korzeni i grubych źdźbeł traw, delikatnie wyłożone piórami, wełną roślinną i włosiem.
Cechą charakterystyczną gniazda dzierzby czarnoczelnej są wplecione w środkową jego część liczne, duże zielone rośliny. Samica składa 4?6 zielonkawych jaj pokrytych małymi, ciemnymi plamkami. Wysiaduje je przez 15 dni. Pisklęta karmią oboje rodzice około dwu tygodni w gnieździe i przez dłuższy czas po ich opierzeniu się.Dzierzba czarnoczelna wyprowadza jeden lęg w roku.
Dzierzba ta żywi się wyłącznie pokarmem zwierzęcym, tak jak dzierzba gąsiorek. W przeciwieństwie do innych dzierzb, rzadko wbija swą zdobycz na kolce. Dzierzba czarnoczelna ma silny dziób. Jego górna część jest na końcu zakrzywiona i zaopatrzona w ostry ?ząb”, ułatwiający ptakowi miażdżenie chitynowych pancerzy owadów i służący do przytrzymywania ciężkiej i śliskiej zdobyczy.
Ta cecha budowy dzioba jest wspólna dla wszystkich dzierzb.
Dzierzbę czarnoczelną można łatwo pomylić ze srokoszem. Różni się od niego kilkoma cechami: dzierzba czarnoczelna jest nieco mniejsza, ma szeroki, ciemny pas na czole i jasną pierś z różowym odcieniem. Koniec pierwszej lotki znajduje się na wysokości końca pokryw skrzydłowych. Lotki od drugiej do czwartej są lotkami najdłuższymi. Samica w zasadzie przypomina z wyglądu samca, ale spód ciała nie jest tak intensywnie różowy. Ptaki młode są mniej barwne.
Kolor czarny jest zastąpiony przez brązowoczarny, natomiast grzbiet, czoło i wierzch głowy są szarobrązowe. Dzierzba czarnoczelna występuje od południowej Francji poprzez południową i środkową Europę aż po rzekę Jenisej w Azji. W Polsce jest nielicznym, a miejscami bardzo nielicznym gatunkiem lęgowym.
Dzierzba czarnoczelna
