Ulubionym środowiskiem kulczyka są tereny otwarte z rozproszonymi drzewami, zadrzewieniami oraz zarośnięte brzegi wód. Można go spotkać również na skrajach lasów. Często występuje w parkach, na cmentarzach i w ogrodach.
Kulczyk przylatuje w kwietniu. Okres lęgowy trwa od maja do lipca. Niektóre pary wyprowadzają dwa lęgi w roku. Samce po przylocie w końcu marca i w kwietniu zaczynają energicznie śpiewać z podwyższonego miejsca, siedząc na drutach telegraficznych lub na wierzchołku drzewa.
Samiec jest bardzo wytrwałym śpiewakiem. Podczas śpiewu kołysze się na prawo i lewo. Często śpiewa w czasie lotu godowego, przypominającego trzepocący lot nietoperza.
Po zakończeniu zalotów samica wyszukuje odpowiednie miejsce na drzewie lub krzewie i buduje zgrabne gniazdo z delikatnych korzonków, źdźbeł, kory i porostów. Wyściela je włóknami roślinnymi, włosiem i piórami. Składa 4?5 małych niebieskawych jaj z niewielką liczbą rdzawoczerwonych plam. Wysiaduje przez 13 dni. Pisklęta karmione są przez oboje rodziców i, co jest niespotykane u innych wróblowatych, nie połykają ani nie wynoszą odchodów, lecz pozostawiają je na krawędzi gniazda. Jest to charakterystyczna cecha gniazda kulczyka. Pisklęta opuszczają gniazdo po 14?16 dniach. Jest ptakiem częściowo osiadłym.
We wrześniu kulczyki gromadzą się w stada razem z innymi ziarnojadami i wyszukują nasiona chwastów ? ich ulubiony pokarm. Zjadają również nasiona brzozy i olchy. Kulczyki odlatują we wrześniu i październiku. Niektóre osobniki sporadycznie pozostają w Europie Środkowej aż do listopada, a w rzadkich przypadkach zimują. Populacje z Europy Południowej są osiadłe.
Kulczyk jest małym ptakiem z krótkim, stożkowatym dziobem. Samiec ma jasnożółte czoło, pierś i kuper. Czubek głowy, plecy i ramiona są żółtozielone, z długimi ciemnobrązowymi paskami, skrzydła zaś i sterówki ciemnobrązowe. Żółte ubarwienie samicy jest nie tak jasne, a spód strychowany od podgardla w dół. Młode są brązowawe, gęsto strychowane i nie mają żółtego kupra.
Wnętrze paszczy ma lśniącą, czerwoną barwę, a brzegi są żółtobiałe. Kulczyk zamieszkiwał rejon śródziemnomorski, tzn. północną Afrykę, południową Europę i Azję Mniejszą. Na początku XIX wieku zaczął się rozprzestrzeniać przez Alpy w kierunku północnym. W ten sposób zasiedlił południe Skandynawii, Litwy, Łotwy i Estonii oraz dotarł do Wielkiej Brytanii. Jego ekspansja w kierunku wschodnim jest wolniejsza ? rzadko można go spotkać w Rumunii i ledwo osiąga południowo-zachodnią granicę Ukrainy.
W Polsce jest nielicznym lub średnio licznym gatunkiem lęgowym.
Kulczyk
