Kuropatwa jest gatunkiem dużego, osiadłego ptaka z rodziny kurowatych. Zamieszkuje niemal całą Europę oraz Azję Środkową. W górach może osiągać 2500 m n.p.m. (w Tatrach do 1700 m n.p.m.). Wprowadzona przez człowieka do Ameryki Północnej.
Populacja podlega znacznym wahaniom, liczebność ptaków zależy od ostrości zimy oraz pogody w czerwcu i lipcu, gdy wykluwają się pisklęta, które są bardzo wrażliwe na przemoknięcie i wychłodzenie.
W Polsce nieliczny ptak lęgowy, głównie na niżu.
Lokalnie bywa średnio liczny.
Ptak ten preferuje pola z zadrzewieniami lub zakrzewionymi miedzami.
Długość ciała wynosi około 29?35 cm, rozpiętość skrzydeł 52?57 cm. Kuropatwa waży ok. 350?450 g.
Słabo zaznaczony dymorfizm płciowy. Głowa i kark oliwkowoszare, policzki rude. Wierzch ciała szarobrunatny ze słabo zaznaczonymi rdzawymi i czarnymi poprzecznymi pręgami. Na barkach i skrzydłach niewielkie podłużne białe plamy.
Spód i boki ciała szare z delikatnym, falistym rysunkiem, na bokach pionowe, szerokie rdzawe pręgi. Na białym brzuchu rdzawa plama w kształcie podkowy (u samic mniej wyraźna, często niekompletna). Sterówki rdzawobrązowe, lecz środkowa para szarobrunatna. Lotki płowe z ciemnorudymi plamami.
Za okiem naga, pokryta brodawkami skóra, szczególnie rzucająca się w oczy w okresie godowym.
Obecnie w Polsce na liście zwierząt łownych. Okres polowań na kuropatwę trwa od 11 września do 21 października, a w drodze odłowu ? do 15 stycznia.
Kuropatwa ma pokarm roślinny, latem uzupełniany przez owady. Bezkręgowce stanowią podstawę diety piskląt.
Ptak ten gniazdo zakłada na ziemi, jest dobrze ukryte między roślinami. Podczas wysiadywania w przypadku niebezpieczeństwa kuropatwa zrywa się dopiero w ostatniej chwili.
Wyprowadza jeden lęg w roku. W kwietniu lub maju składa 10 do 20 (bardzo rzadko do 24) jaj. Zdarza się, że po stracie lęgu wyprowadzany jest drugi (najpóźniej w sierpniu).
Jaja wysiadywane są przez okres 23?25 dni przez obydwoje rodziców.
Najdłużej żyjąca kuropatwa, której wiek oznaczył człowiek, miała 5 lat. To jeden z krócej żyjących polskich ptaków.
Kuropatwa
