Mazurek zamieszkuje prawie całą Europę, Azję i północną Afrykę. W Polsce jest licznym gatunkiem lęgowym. Mazurek lubi otwarte przestrzenie, porośnięte starymi, dziuplastymi drzewami, skraje lasów, aleje starych drzew i zarośla wzdłuż strumieni. Zasiedla także parki i ogrody. Jest znacznie bardziej związany z zielenią i naturalnymi biotopami niż wróbel domowy.
Okres lęgowy mazurka trwa od kwietnia do lipca. Wyjątkowo mogą się tworzyć pary mieszane mazurków i wróbli domowych. Gnieździ się w dziuplach drzew, szczelinach ścian, w skrzynkach lęgowych, a także u podstawy gniazd bocianich lub orlich. Para mazurków przynosi do dziupli dużą ilość słomy, siana, wełny roślinnej, papieru, skrawków szmat i włosia. Buduje niestarannie stożkowate gniazdo, miękko wyścielone piórami. Wyjątkowo tylko buduje gniazdo na drzewie. Samica składa 5?6 jaj do 3 razy w roku. Oboje rodzice wysiadują je przez 13 ? 14 dni. Po następnych 14?16 dniach młode są już opierzone i mogą opuścić gniazdo.
Dorosłe mazurki żywią je głównie owadami, stanowiącymi zasadniczą część ich pożywienia, a ponadto również nasionami, pączkami i owocami. Po zakończeniu lęgów mazurki gromadzą się w stada i koczują po polach. Nocują w gęstych koronach drzew, w krzewach lub w trzcinie. W tym czasie ptaki nadal utrzymują więź w parach.
W przeciwieństwie do wróbli domowych łączą się zimą w stada z innymi ziarnojadami ? trznadlami, ziębami, jerami itp. Mazurek jest ptakiem osiadłym. Niektóre pary pozostają na swoim terytorium lęgowym, nocują w starych, dobrze wyścielonych gniazdach.
Chociaż mazurek przypomina wróbla domowego, uważny obserwator może go z łatwością rozpoznać. Mazurek jest mniejszy, ma kasztanowobrązową czapeczkę (wróbel domowy ma wierzch głowy popielatoszary) oraz czarną, półksiężycowatą plamę na białych policzkach. Podbródek i podobny do cugli pasek, ciągnący się od oka do dzioba, są również czarne. Samica jest ubarwiona identycznie jak samiec.
Ubarwienie młodych jest bardziej matowe. Jaja są zróżnicowane w kolorze, lecz tło jest zwykle szarozielone, pokryte gęsto ciemnymi plamami.
Mazurek
