Rybitwa białowąsa występuje wyspowo na południu i wschodzie Europy. W pewne lata obserwowano przeloty i gniazdowanie niewielkich grup ptaków na zachodzie i północy kontynentu: w Holandii, na zachodzie Niemiec i w krajach bałtyckich. Poza tym występuje ona w części Afryki i Azji, jak również w Australii i na Nowej Zelandii. Jest to gatunek wędrowny, który zimuje w Afryce podzwrotnikowej.
W końcu kwietnia lub ? częściej ? w maju ptak ten wraca na tereny lęgowe. Gniazdowanie przedłuża się niekiedy aż do lipca. Gniazda zakłada nad mulistymi wodami stojącymi lub o wolnym przepływie, nad stawami, rzekami i na bagnach. Gnieździ się w koloniach, często razem z rybitwą czarną.
Podczas toków ptaki te znoszą w dziobach materiały na gniazdo, upuszczają je i łapią ponownie w powietrzu lub na powierzchni wody. Gniazdo stanowi spora sterta trzcin, sitów i innych roślin, których kawałki mogą dochodzić do 1 m długości. Zniesienie składa się najczęściej z 3 (rzadziej z 2) szarych lub jasnorudawych jaj z plamami różnej wielkości. W odróżnieniu od jaj innych rybitw mają one zawsze odcień zielonkawy.
Samiec i samica rybitwy białowąsej zmieniają się na gnieździe przy wysiadywaniu, które trwa 18 dni. Oboje również zajmują się pilnowaniem i karmieniem piskląt. Przynoszą im głównie owady i ich larwy, robaki i inne bezkręgowce, rzadziej ryby i kijanki. Od lipca rybitwy te rozpoczynają przeloty na południe.
W upierzeniu godowym rybitwa białowąsa ma czarną czapeczkę, która ładnie kontrastuje z białymi policzkami. Grzbiet i ogon są szaroniebieskie, brzuch ciemnoszary. Pióra na barku są obrzeżone żółtym lub białawym paskiem, u rybitwy czarnej obrzeżenie to jest brunatne.
W locie można ją rozpoznać po białym spodzie skrzydeł i lekko tylko rozwidlonym ogonie (12?22 mm). W upierzeniu spoczynkowym przez kark przebiega ciemny pas. Młode mają ciemne plamy na grzbiecie i na głowie. Puch piskląt jest rudawy z czarnymi plamkami, brzuch białawy. Ptaki dorosłe odzywają się ?dwusylabowym” ?ku-ik” lub chrapliwym ?chreb”.
Rybitwa białowąsa
