Jest to duży ssak roślinożerny, występujący w lasach deszczowychi bagnach zachodniej Afryki (naukowa klasyfikacja gatunku oznacza „z Liberii” – żyje tam większość osobników). Jest samotnikiem prowadzącym nocny tryb życia. Jeden z dwóch żyjących współcześnie gatunków hipopotamowatych, drugim przedstawicielem jest znacznie większy hipopotam nilowy. W porównaniu ze swym większym kuzynem jest słabo poznany.
Zamieszkuje dżungle deszczowe zachodniej Afryki. Żyje w zaroślach w pobliżu rzek i jezior lub na terenach bagnistych. Najczęściej unika towarzystwa innych przedstawicieli swego gatunku. Ssak ten jest płochliwy. Terytorium oznacza rozrzucając ogonem własny kał.
Hipopotam karłowaty adaptuje się do swojego terytorium. Podobnie jak większy kuzyn, prowadzi ziemno-wodny tryb życia, przebywa w pobliżu wody, aby utrzymać skórę nawilżoną i schładzać temperaturę ciała. Zachowania takie jak łączenie się w pary i narodziny mogą następować w wodzie lub na lądzie. Hipopotam karłowaty jest roślinożerny, żywi się m.in. paprotnikami, roślinami dwuliściennymi, trawami iowocami znalezionymi w lasach.
Ciąża trwa około 7 miesięcy, z reguły rodzi się jedno młode. Po urodzeniu odżywia się mlekiem matki. W pierwszym okresie życia mały hipopotam przebywa w jednym miejscu, ukryty w zaroślach. Matka kilkakrotnie dziennie karmi małe. Po 6-8 miesiącach młode opuszcza kryjówkę. Dojrzałość płciową osiąga w wieku 4-5 lat.
Jako rzadki i prowdzący nocny tryb życia jest trudny do obserwacji w naturalnym środowisku, w dodatku żyje w krajach o znacznym stopniu konfliktów cywilnych. Prowadzi głównie samotniczy tryb życia – czasami hipopotamy karłowate są widywane w parach lub trójkach, lecz nigdy w dużych grupach jak zwykłe hipopotamy. Nie są gatunkiem terytorialnym.
Hipopotam karłowaty był nieznany poza Afryką Zachodnią do dziewiętnastego wieku. Po raz pierwszy pojawił się w zoo na początku XX wieku, ma tam większą szansę przeżycia niż na wolności. Według szacunków World Conservation Union, mniej niż 3000 okazów pozostaje na wolności.
Hipopotam karłowaty jest poważnie zagrożony ze względu na przeobrażanie jego naturalnych środowisk w obszary rolne.
Hipopotam karłowaty
