Inna nazwa: kajman Cuviera.
Jest to gatunek gada z rodziny aligatorowatych.
Długość ciała: 1,5 ? 1,6 m (samce), 1,2 m (samice).
Najmniejszy przedstawiciel aligatorowatych i najmniejszy w ogóle ze wszystkich krokodyli. Na grzbiecie i brzuchu ma pancerz z kostnych płyt. Budowa głowy różni się od pozostałych krokodyli, która jest krótka, bardzo gładka i wklęsła z wysoką czaszką i zadartym pyskiem oraz dolną szczęką wyraźnie podniesioną do góry. Kształt czaszki może mieć związek z kopaniem nor, których używają jako schronienia podczas dnia. Młode są brązowe ze słabymi paskami. Dorosłe są ciemniejsze. Głowa barwy czekoladowo-brązowej z takim kolorem tęczówki. Dolna szczęka w białe paski. Znosi chłodniejszą wodę od innych kajmanów.
Kajman karłowaty występuje w Ameryce Południowej: Boliwia, Brazylia, Kolumbia, Ekwador, Gujana Francuska, Gujana, Paragwaj, Peru, Surinam, Wenezuela. Szacowana dzika populacja wynosi: ponad 1,000,000 osobników.
Gad ten preferuje rzeki wylewające w porze deszczowej porośnięte nadbrzeżnym lasem pomiędzy Amazonką i Orinoko oraz zalewowe lasy wokół większych jezior. Także małe strumienie i większe rzeki w Boliwii z odsłoniętym brzegiem.
Kajman karłowaty zjada ryby i wodne bezkręgowce: kraby, mięczaki, krewetki, a także lądowe bezkręgowce. Ich krótkie zakrzywione do tyłu zęby są szczególnie przystosowane do kruszenia skorupiaków. Młode żywią się małymi bezkręgowcami w tym owadami.
Kopie nory, w których spędza dzień. Wieczorem odbywa wędrówki nawet na znaczne odległości.
Samica buduje gniazdo w kształcie kopca najczęściej w ukrytym miejscu, do którego składa od 10 do 25 jaj. Okres inkubacji trwa ok. 90 dni. Świeżo wylęgnięty młody nie może wejść od razu do wody, a, dopiero gdy wyschnie warstwa śluzu, którą jest pokryty.