Jest to motyl z rodziny barczatkowatych.
Rozpiętość skrzydeł barczatki sosnówki wynosi 6-9 cm, występuje duża zmienność ubarwienia (od barwy jasnej do prawie czarnej), na pierwszej parze skrzydeł biała plamka, wyraźny dymorfizm płciowy, często występuje zjawisko mimikry; larwa ? gąsienica do 9 cm, barwa zmienna, przez grzbiet ciała przebiega ciemniejsza pręga, na 2 i 3 segmencie występują dwie granatowe przepaski, na 7 i 8 jest plamka w kształcie litery V, poczwarka typu zamkniętego ? około 15 mm, kremaster (pęczek haczyków na końcu odwłoka) jest tępo zakończony, spoczywa w oprzędzie.
Samica składa jaja najczęściej na pędach po około 200, rozwój embrionalny trwa około jednego tygodnia. Przepoczwarczenie w koronie drzew, generacja jednoroczna sporadycznie dwuletnia.
Młoda larwa do późnej jesieni żeruje jedynie na igłach sosny, rzadziej świerka(zjada kilka igieł) jest odporna na spadki temperatur, na okres zimowy schodzi do ściółki i zimuje w okolicy pnia. Po zejściu pokrywy śnieżnej (czasem w końcu lutego) larwa wchodzi po pniu w konary drzew, tam intensywnie żeruje zjadając igły, pączki i korę młodych pędów (do 900 igieł).
W leśnictwie szkodnik fizjologiczny, pierwotny, monofag, dotykający drzewostanów sosnowych lub mieszano-sosnowych, z możliwością występowania w formie gradacyjnej. Największe znaczenie w regionie Polski północnej i płn-zach. Gołożery doprowadzać mogą do wydzielania się posuszu.