Meszkowate

Meszkowate są  rodziną małych owadów zaliczanych do Nematocera (długoczułkie). Popularnie meszki, błędnie nazywane mustykowate, mustyki. Znanych jest około 1750 gatunków występujących we wszystkich strefach klimatycznych, z czego w Polsce rozpoznano około 50.

Systematyka rodziny Simuliidae jest niestabilna. Wśród opisanych ok. 1750 gatunków wiele błędnie sklasyfikowano, a w wielu regionach świata pozostały dotychczas słabo rozpoznane. Pomiędzy meszkowatymi występują znaczne różnice morfologiczne i żywieniowe w obrębie spokrewnionych populacji, co dodatkowo utrudnia ich poprawne sklasyfikowanie.

W Europie wykazano 249 gatunków. Później wykazano kolejne, jednak całkowita liczba nie przekracza 300. W Polsce występuje 48 gatunków meszek.

Dorosłe owady zasiedlają tereny o dużym nasyceniu wilgocią, w pobliżu zbiorników wodnych. Często występują masowo. Wczesne stadia rozwojowe związane są z wodą bieżącą od małych cieków wodnych po duże rzeki.

Meszki należą do owadów małych, osiągających 1,5?10 (zwykle 3?6) mm długości, zwykle ciemno ubarwionych (stąd angielska nazwa black fly). Mają krępe ciało z garbem, krótkie i szerokie, opalizujące skrzydła daszkowato ułożone w pozycji spoczynkowej, masywne, 11-członowe czułki i krótkie, grube odnóża.

Stadia preimaginalne (larwy i poczwarki) żywią się detrytusem, dorosłe samice są hematofagami, a samce zjadają nektar kwiatów. Aparat gębowy meszek jest przystosowany do rozcinania skóry i rozrywania tkanki. Z tak powstałej ranki samice wysysają sączącą się krew. Ślina tych hematofagów zawiera apyrazy i czynniki anty-trombinowe. U Simulium vittatum wykryto simulidynę. Białka śliny tego gatunku meszki blokują jednocześnie dwa ważne czynniki w uczynnianiu trombiny.

Samica składa w czystych, płytkich wodach 200?500 jaj. Wylęgające się po 2?3 tygodniach larwy żyją i przepoczwarczają się w szybko płynących wodach. Przepoczwarczenie następuje po kolejnych 6?8 tygodniach. Dorosłe owady wypływają na powierzchnię w pęcherzyku powietrza i odlatują.

Meszkowate pełnią ważną rolę w ekosystemie jako filtratorzy przywracający detrytus do łańcucha troficznego. Są również bioindykatorami ? larwy i poczwarki meszkowatych wykazują dużą wrażliwość na zmiany składu chemicznego wody. Ich obecność wskazuje na możliwość obecności w wodzie nadmiaru fosforanów oraz azotanów.

Samice ? same będąc pasożytami ? przenoszą pasożyty krwi i skóry pomiędzy zwierzętami ciepłokrwistymi. Przyczyniają się do poważnych strat wśród zwierząt dziko żyjących i hodowlanych. Niektóre gatunki meszek przenoszą organizmy chorobotwórcze, np. nicienie z rodzaju Filaria powodującece filariozy, czy z rodzaju Onchocerca wywołujące w Afryce onchoerkozę (tzw. ślepotę rzeczną). Żyjący w pobliżu Missisipi Cnephia pecuarum pasożytuje na stadach zwierząt domowych; powoduje zgony koni i mułów, zarówno przez wysysanie dużej ilości krwi, jak i uduszenie wskutek zablokowania przewodów nosowych. W okresach masowego wylęgu stają się utrapieniem mieszkańców pobliskich terenów. W wielu regionach podejmowane są zorganizowane akcje opryskiwania terenów występowania meszek w celu zmniejszenia ich dokuczliwości. W naszej strefie klimatycznej nie stwierdzono przenoszenia chorób przez meszkowate.

Ochrona przed meszkami:

• okrycie ciała;
• przemywanie miejsc ukąszeń ? meszki pozostawiają otwarte ranki, co umożliwia wnikanie zarazków do krwiobiegu;
• unikanie przebywania na otwartych przestrzeniach w miejscach wylęgu;
• środki chemiczne odstraszające owady.

Meszkowate