Trzmiel ziemny to duży trzmiel z białym końcem odwłoka.
Długość ciała 24 – 28 mm. Trzmiel z żółtym przedpleczem, czarnym odwłokiem z żółtym paskiem. Kolory umiejscowione na nielicznych włoskach – dzięki temu owad ten ma sympatyczny, puchaty wygląd.
Trzmiel ziemny występuje na otwartych przestrzeniach – brzegach lasów, polach, łąkach, murawach. Gniazdują w ziemi – w korytarzach wygrzebanych przez samicę, w opuszczonych norach kretów lub gryzoni, pod kamieniami. Tworzą duże rodziny – po około 500 osobników. Tryb życia dzienny, pożywienie stanowią nektar i pyłek kwiatowy. Dzikimi roślinami, które najchętniej odwiedza trzmiel są: żmijowce, dziurawce, chabry, wiązówka błotna, babki, komonica zwyczajna; uprawnymi: bób, róże, pomidory, szałwie, ogórki, grusze, słonecznik, brzoskwinie, koniczyna, maliny, lucerna, porzeczki, gorczyca. Rodzina składa się z samicy, robotnic zajmujących się karmieniem larw i rozbudową komór oraz z samców. Zapłodniona samica zimuje, robotnice i samce giną jesienią. Z jajeczek, które złoży wiosną samica wylęgają się larwy (ich pełny rozwój trwa 28 dni).
Występuje w całej Polsce – na niżu, w górach a nawet w górnej granicy lasu. Liczebność tego gatunku w ostatnich dziesięcioleciach dramatycznie spadła, przyczyną tego jest działalność człowieka – używanie chemicznych środków ochrony roślin, używanie ciężkich maszyn rolniczych niszczących gniazda, wypalanie łąk oraz stosowanie upraw monokulturowych. Trzmiele występują w prawie całej Eurazji.
Ogrodnicy wykorzystują trzmiele do zapylania upraw szklarniowych, przede wszystkim pomidorów. Ten gatunek jest szczególnie ceniony przez łatwą hodowlę.
Trzmiel ziemny jest w Polsce pod ochroną.
Trzmiel ziemny
