Zasięg występowania głowienki, bardzo obszerny, rozciąga się od Wysp Brytyjskich do Azji Środkowej. Populacje nadatlantyckie lub południowe są osiadłe lub koczujące, pozostałe odbywają regularne wędrówki. Przeloty jesienne, od września do listopada, kierują się głównie na wybrzeża Atlantyku i Morza Śródziemnego.
Ptak ten lubi duże zbiorniki wód stojących lub o leniwym prądzie. Może się jednak gnieździć i na małych stawkach i bagienkach, ale kaczęta wyprowadza z nich na wody o większych powierzchniach lustra. Gniazdo buduje w gęstwinie roślin nadwodnych, najczęściej w turzycach, mannie, trzcinach, ale również w roślinach, które jej służą za pokarm. Zjada także, ale w mniejszych ilościach, zwierzęta wodne.
Głowienka przylatuje na tereny lęgowe w marcu i kwietniu stadami, mimo że pary podobierały się już na zimowisku. Tam też zaczęły się toki, które kończą się na lęgowisku. Toki te odbywają się spokojniej niż u kaczek pływających. Samiec pływa wokół samicy, kiwając głową, tak że dotyka nią grzbietu, wydyma szyję i wyciąga ją na wodzie. Gniazdo jest ukryte wśród roślin bezpośrednio nad wodą, często na wyspie, gdzie może być ich więcej.
Samica głowienki, podobnie jak hełmiatki, przy większym zagęszczeniu gniazd może wysiadywać jaja w gnieździe cudzym lub siedzi w ogóle poza gniazdem. Zniesienie liczy normalnie 5?12 szarawych lub zielonawych jaj o cienkich i jakby tłustych skorupkach. Wysiadywane są przez 24?26 dni wyłącznie przez samicę.
Głowienka jest kaczką nurkującą (grążycą), o charakterystycznej krępej sylwetce, przy pływaniu głęboko zanurzającej się w wodzie. Samiec w upierzeniu godowym ma głowę i szyję rdzawobrązowe, pierś czarną, grzbiet i boki popielatoszare, dolne pióra ogona czarnobrunatne. Samica ma przód ciała brązowy, tył szarobrązowy. Wokół dzioba i oczu występuje jaśniejsza plama. W upierzeniu spoczynkowym samiec upodabnia się do samicy, ale ma odcień lekko rudawy. W porównaniu z innymi kaczkami głowienka ma duże i płaskie czoło.
Ptak ten dziób ma szaroniebieski, czarny na końcu i u nasady, w odróżnieniu od dzioba podgorzałki, który jest jednobarwny. Kaczęta w puchu są oliwkowobrunatne i jasnożółte z żółtozielonymi plamami. Podczas toków samiec pogwizduje, kaczka odzywa się chrapliwym ?karr”.
Głowienka - samiec
