Długość ciała hełmiatki – 55 cm, rozpiętość skrzydeł – 70 cm.
Zamieszkuje większe jeziora i stawy zarośnięte gęstą roślinnością z podwodnymi łąkami na głębokości 2-4 m mającymi duże i głębokie ?oczka” czystej wody.
Żeruje w wodzie, nurkując lub gruntując w poszukiwaniu roślin wodnych oraz zwierząt.
Gnieździ się pojedynczo lub w niewielkich koloniach na zwałach starej trzciny lub na lądzie, pod osłoną roślin. Na lęgowiska przylatują skojarzone już jesienią na zimowiskach pary. Młodymi opiekuje się samica, samiec opuszcza gniazdo w początkowym okresie wysiadywania przez nią jaj.
W Polsce 10-20 par gnieździ się na Mazurach, głównie w rejonie jeziora Śniardwy; w innych rejonach kraju spotykana bardzo rzadko.
Ptak ten jest w Polsce pod ochroną.
Hełmiatka