Sylwetką, a także barwą upierzenia, kobuz na pierwszy rzut oka przypomina mniejszą formę sokoła wędrownego. Areał lęgowy kobuza ciągnie się przez większą część Eurazji i sięga do Afryki Północnej. W Europie spotkać go można prawie wszędzie, z wyjątkiem terenów najbardziej wysuniętych na północ. Kobuzy są wyłącznie ptakami wędrownymi. W jesieni z upodobaniem nawiedzają położone w szuwarach miejsca noclegowe jaskółek i szpaków. Gromadzą się tam całe stada kobuzów przylatujących z dalekich okolic. Zimowiskami populacji europejskich i zachodniosyberyjskich są obszary znajdujące się na południe od afrykańskich tropikalnych lasów przy równikowych. Po powrocie do ojczyzny ptaki zajmują stosunkowo mały rewir lęgowy. Same nie budują gniazd, samica składa raczej jaja do gniazd opuszczonych przez inne ptaki, najczęściej krukowate i drapieżne. Kobuz wyszukuje gniazdo położone bardzo wysoko na drzewie rosnącym na skraju lasu, skąd ma dobry widok na okolicę. W Europie wybiera miejsca położone na nizinach i średnich wyżynach, w Azji jednak często spotkać go można na wyso-kościach do 3000 m n.p.m.
Kobuz specjalizuje się w chwytaniu latających owadów i ptaków. Czyni to na otwartej przestrzeni w niezwykle szybkim locie. Spośród ptaków ofiarą jego padają najczęściej jaskółki, oknówki i skowronki. Jako jedyny ptak drapieżny jest w stanie pochwycić jerzyki w locie. W czasie lotu wyróżniają kobuza długie, wąskie i spiczaste skrzydła, często skierowane ku tyłowi. Sylwetką przypomina wówczas jerzyka. Przenikliwy głos i powtarzane ?kikikiki” są podobne do głosu pustułki.
Kobuz jest podobny do sokoła wędrownego z czarnym wąsem, jednak o wiele mniejszy. Dorosły ptak jest z wierzchu ciemny, spodem rdzawobrunatny, z ciemnymi podłużnymi plamami; pokrywy podskrzydłowe rdzawobrunatne, u młodych ptaków brązowawe. Pożywienie stanowią ptaki (jaskółki, oknówki i skowronki). Biotop: lasy i skraje lasów na średnich wysokościach geograficznych. Areał lęgowy to większa część Eurazji i Afryka Północna.
Okres lęgów przypada na miesiące maj-czerwiec. Miejscem zimowania jest Afryka na południe od tropikalnych lasów przyrównikowych. Okres wędrówek: koniec sierpnia-październik i kwiecień-maj. Forma wędrówki: wędrowny.
Kobuz
