Makolągwy zasiedlają śródpolne remizy, aleje drzew i kępy krzewów. Żyją również na skrajach lasów, na cmentarzach, w parkach i ogrodach.
Samiec makolągwy jest uważany za najlepszego śpiewaka wśród europejskich łuszczaków. Śpiewa siedząc na krzewie lub drzewie, lecz czasem także w locie.
Okres lęgowy trwa od kwietnia do czerwca. Gniazdo na ogół znajduje się nisko nad ziemią, w gęstych krzewach lub na drzewie. Buduje je samica. Gniazdo jest zbudowane z źdźbeł i korzonków, przeplecione wełną roślinną i włóknami. Niecka gniazda jest wyłożona włosiem i wełną roślinną. Samica składa 4?6 jaj, z których po 12?14 dniach wysiadywania wykluwają się młode. Opuszczają one gniazdo po dwóch tygodniach. Jaja są wysiadywane głównie przez samicę, chociaż samiec czasem ją na krótko wyręcza. Młode karmione są przez oboje rodziców. Gdy staną się niezależne, rodzice zaczynają się przygotowywać do następnego lęgu. W porównaniu z innymi łuszczakami makolągwy zjadają więcej pokarmu roślinnego. Pisklęta są karmione owadami tylko w pierwszych dniach życia. Po opierzeniu gromadzą się w stadka z innymi ziarnojadami i koczują na ugorach porośniętych chwastami, na obrzeżach pól, przy drogach.
Makolągwy pozostają w parach nie tylko w okresie lęgowym, lecz nawet w zimie, gdy ptaki łączą się w stada. Jest ptakiem częściowo osiadłym. Niektóre pozostają w pobliżu miejsca gniazdowania, lecz inne odlatują w październiku i listopadzie na południe, głównie do rejonu Morza Śródziemnego.
Samiec w upierzeniu godowym ma pierś i czoło karminowoczerwone, a dalsze części głowy i kark szare. Kolor ten stopniowo przechodzi w kasztanowo zabarwiony płaszcz i szarobiały kuper. Spód ciała jest szarobrązowy, a skrzydła brązowe z białymi, podłużnymi plamami. Ogon jest czarnobrązowy z białymi brzegami. Na jesieni samiec ma czerwony kolor upierzenia zasłonięty szarymi końcówkami piór, które z czasem wycierają się, odsłaniając barwę czerwoną.
Samica ubarwiona jest skromniej, bez czerwonej barwy na czole i piersi. Głowa i plecy są brązowe, strychowane. Ptaki młode ubarwione są podobnie jak samica. Wnętrze paszczy piskląt jest brudnoczerwone, białawe na brzegach. Jaja makolągwy przypominają jaja czeczotki i są bardzo delikatnie plamkowane. Zasięgiem obejmuje całą Europę (bez części północnej), zachodnią Syberię, północną Afrykę, Bliski Wschód i Azję Środkową. W Polsce jest nielicznym, lokalnie średnio licznym gatunkiem lęgowym.
Makolągwa - samiec
