Jest to słodkowodna ryba z rodziny piskorzowatych. Hodowana w akwariach.
Ryba ta występuje w Europie z wyjątkiem Irlandii, Szkocji, Norwegii, północnej Szwecji, Finlandii oraz pólnocnej Rosji i Azji. W Polsce występuje na terenie całego kraju z wyjątkiem terenów górskich.
Koza żyje w rzekach, stawach i jeziorach, szczególnie w miejscach o piaszczystym, kamienistym, rzadziej mulistym, dnie. Żyje przy dnie, chętnie zagrzebuje się w podłożu, tak że widać jej tylko oczy i płetwę ogonową.
Rybka ta osiąga przeciętnie około 10 cm, maksymalnie 13,5 cm długości. Wydłużone ciało. Posiada obronne, ruchome kolce w okolicy oka. Łuski ma bardzo drobne. Krawędź płetwy ogonowej lekko zaokrąglona. Mały otwór gębowy w położeniu dolnym, otoczony sześcioma wąsami. Pęcherz pławny szczątkowy, aby podpłynąć pod powierzchnię wody koza musi wykonywać wężowate ruchy.
Koza ma grzbiet brązowoszary, pokryty ciemnymi plamkami. Wzdłuż boków biegną dwa, rzadziej jeden, szereg 10-20 dużych, okrągłych, ciemnych plam. U nasady płetwy ogonowej jedna duża ciemna plama. Brzuch biały lub żółtawy.
Ryba ta żywi się bezkręgowcami dennymi (larwy owadów, mięczaki, robaki itp.).
Tarło odbywa się w maju i czerwcu.
Na terenie Polski wszystkie gatunki kozowatych (piskorzowatych) są objęte ścisłą ochroną gatunkową.
- Koza
